Con người có tâm hồn thuần khiết đến mức không tưởng trong Avatar

Avatar: The Way of Water (Avatar: Dòng chảy của nước) hơn tất cả phim bom tấn khác một điều: Nếu kỹ xảo của các phim khác chỉ đủ trưng ra trước mắt khán giả một thế giới ảo, thì Avatar 2 kéo họ bước vào thế giới đó bằng hiệu ứng hình ảnh chân thực và hệ sinh thái được xây dựng rất chi tiết, gần như một giấc mơ giữa đời thực.

3 tiếng 10 phút xem phim là quãng thời gian người xem đắm chìm vào giấc mơ đó. Một giấc mơ đẹp. Bài viết tiết lộ một phần nhỏ nội dung phim.

Câu chuyện đơn giản nhưng đầy thiêng liêng

Khi ra Avatar 2, James Cameron đã nói trước là gu của ông rất đại chúng, câu chuyện ông thích thì khán giả cũng sẽ thích.

Và để làm nên bộ phim hướng đến doanh thu 2-3 tỉ USD, câu chuyện phải rất phổ quát và khiến hàng triệu khán giả đồng cảm. Vậy nên, việc Avatar 2 có một câu chuyện đơn giản là điều hoàn toàn dễ hiểu.

Jake Sully (Sam Worthington), nhân vật chính của loạt phim – Ảnh: 20th Century Studios

Phim có một người anh hùng từ Trái đất, Jake Sully (Sam Worthington) cùng người vợ dũng mãnh người Navi, Neytiri (Zoe Saldana). Họ sống hạnh phúc cùng đàn con ở Pandora thì những kẻ thù cũ từ Trái đất trở lại, vẫn bám riết âm mưu chinh phạt.

Chỉ có điều, giờ đây kẻ thù cũng có hình dạng người Navi cao lớn và sức mạnh vượt trội.

Jake và Neytiri cùng các con và những người dân thủy tộc Metkayina – nơi họ đến lánh nạn – trải qua vô số cuộc chạm trán máu lửa với kẻ thù để bảo vệ hành tinh mà họ yêu thương. Cuộc chiến lần này của họ diễn ra ở đại dương, đi kèm vô số cảnh quay mãn nhãn.

Dù câu chuyện đơn giản, Avatar 2 đậm tính thiền. Phim thêm sự linh thiêng vào từng cảnh, thêm “linh hồn” vào từng nhân vật. Cũng như phần một, nhiều cảnh trong phần hai diễn ra như một nghi lễ thiêng liêng.

Thủy tộc Metkayina, nơi gia đình Jake và Neytiri đến lánh nạn – Ảnh: 20th Century Studios

Đó là khi đàn con người rừng của Jake làm quen với đại dương, khi Reya dạy Lo’ak thở như tập thiền để bơi dưới đáy đại dương, khi cả thủy tộc Metkayina ùa ra biển đón đàn tulkun trở về, khi cậu con trai Lo’ak nói với Jake về dòng chảy của nước, khi cô con gái Kiri kết nối cùng nữ thần Eywa…

Tất cả đều có tính thiền, cho thấy người làm phim trân trọng từng cảnh phim, cũng như người dân Pandora trân trọng vạn vật.

Cốt truyện đơn thuần, nhân vật đơn giản

Trong một thế giới chia rẽ như ngày nay, điện ảnh cũng không đứng ngoài. Avatar 2 – một tác phẩm Mỹ – không ra rạp ở Nga. Để tham khảo, Avatar 1 từng thu đến 116 triệu USD từ Nga và Cộng đồng các quốc gia độc lập (CIS), một con số đáng kể.

Tín hiệu tích cực là Avatar 2 đã được ra rạp và gây sốt vé tại Trung Quốc – quốc gia từ chối nhiều phim bom tấn Hollywood trong vài năm qua vì các nguyên nhân sắc tộc, quan điểm về giới.

Phe thiện thuần khiết nhưng hơi một chiều – Ảnh: 20th Century Studios

James Cameron vẫn xây dựng thế giới trong Avatar 2 với 2 phe thiện – ác đều rất thuần khiết, rất ít sự đa dạng và chia rẽ. Một bên thiện một cách thuần khiết và một bên ác một cách thuần khiết.

Tộc người rừng Omaticaya và tộc người biển Metkayina ở hành tinh Pandora đều có đức tin với Mẹ Thiên Nhiên (thần Eywa) theo cách rất trong sáng và đáng ngưỡng mộ. Họ yêu thương và giao hòa với vạn vật, trân quý từng cái cây, ngọn cỏ, vì sao. Họ coi những con tulkun (sinh vật giống cá voi trên Trái đất) là tri kỷ.

Điều này rất đáng trân trọng và đẹp như một giấc mơ, cũng là lý do nhiều người khi xem Avatar đã ao ước được sống trên hành tinh Pandora. Phải chăng, hình dung được sống cùng cộng đồng bản địa với tâm hồn trong sáng ấy là sự cứu rỗi cho bất cứ ai đã mệt mỏi với thế giới đầy phức tạp này?

Nhưng Omaticaya và Metkayina coi trọng tính cộng đồng đến mức tối thượng, vợ chồng tộc trưởng có quyền lực và tiếng nói tối cao. Điều này có nguy cơ chặn đứng sự đa dạng và không tiếp nhận các tiếng nói khác biệt, dù những người trẻ ở đây đang dần trưởng thành và bắt đầu nhìn cuộc đời khác với cha mẹ chúng.

Điển hình là Lo’ak, con trai thứ của Jake và Neytiri, đã thất vọng khi tiếng nói khác biệt của mình không được lắng nghe.

Nhân vật phản diện có động cơ quá đơn giản cho một bộ phim tầm cỡ – Ảnh: 20th Century Studios

Còn phe ác, tức người Trái đất? Họ cũng thiếu đa dạng đến khó tin. Hầu như tất cả người Trái đất trong phim đều ác và kiên định với mục tiêu xâm lược, chinh phạt hành tinh Pandora, kể cả những người thợ săn tulkun phi quân sự.

Với triết lý và mục tiêu giản đơn như vậy, chỉ lấy sự khát máu và hận thù làm bàn đạp, liệu người Trái đất có thể là một đối thủ thực sự hùng mạnh?

Bên cạnh đó, Avatar 2 còn bộc lộ ở cách mô tả còn đơn giản về chủ nghĩa thực dân và văn hóa thổ dân bản địa. Với một phim hư cấu, những yếu tố này không bị đòi hỏi cao, nhưng nếu phim đưa ra được cách kiến giải thấu đáo hơn thì sẽ thu hút bàn luận hơn và tự nâng tầm chính nó.

Dù sao, với Avatar 2, James Cameron một lần nữa tiếp thêm sức mạnh cho những khát khao trước đó của Christopher Nolan hay Tom Cruise, trong việc làm ra những bộ phim buộc phải xem tại rạp để cảm xúc được trọn vẹn.

Đại dương Pandora kỳ vĩ trong Avatar 2 – Ảnh: 20th Century Studios

Sự linh thiêng của nước

“Dòng chảy của nước không có điểm khởi đầu cũng không có điểm kết thúc”, “Nước ở xung quanh ta và ở trong ta” là những câu thoại có tính tâm linh mơ hồ, như những câu thần chú được nhắc đi nhắc lại. Không chỉ là dòng chảy, đó còn là triết lý của nước, đạo của nước, tính minh triết của nước – thứ khởi đầu cho sự sống.

Ý nghĩa của những câu nói không quá khó để luận ra: nước và con người là một, nước chảy bất tận xuyên qua sự sống và cái chết… Nhưng tốt hơn, hãy cất những câu nói này vào màn sương mờ ảo của giấc mơ, vì bản thân bộ phim là giấc mơ du hành đến Pandora.

Avatar 2: Tác phẩm kỳ vĩ về hình ảnh

TTO – Avatar: The Way of Water (Avatar 2) có chất lượng hình ảnh “khơi dậy cảm giác kinh ngạc và bắt buộc phải xem” đối với khán giả điện ảnh. Nhưng đồng thời, vì câu chuyện khá đại trà, cũng có nhà phê bình buông lời “sắc mỏng” về phim.